Terugblik op themadag Kwaliteitsinformatie in beweging 2024

Wat zijn de ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit, indicatoren en registreren? En hoe raakt dit passende zorg, uitkomstgericht werken en samen beslissen? Eind vorig jaar organiseerden de NVZ, NFU en DHD de themadag ‘Kwaliteitsinformatie in beweging’. Het programma liep uiteen van het belang van passende zorg tot de ontwikkelingen in de kwaliteitsregistraties, van gebruik van AI tot uitkomstgericht werken. Eén ding is duidelijk: goede kwaliteitsinformatie is de rode draad voor het bieden van goede zorg, nu en in de toekomst.

Stephanie Klein Nagelvoort, vicevoorzitter raad van bestuur bij UMCG en lid van het consortium Kwaliteit van de NFU, start de dag met een vraag: waarom werken mensen in de zorg? Het gaat om intrinsieke motivatie, iets willen betekenen voor een ander. Maar ook om samenwerken in een team, en om de cognitief intellectuele uitdaging.

Klein Nagelvoort: “Deze drie aspecten moeten we vasthouden, als de druk op de zorg straks alleen nog maar toeneemt. Hoe we dat doen? Het is belangrijk om te denken in samenwerking, in plaats van concurrentie. En om de beweging te maken naar passende zorg. Want passende zorg is de paraplu van alle kwaliteitsonderwerpen waar de mensen in de zorg dagelijks aan werken. Denk bijvoorbeeld aan samen beslissen, het bieden van zinnige zorg, patiëntparticipatie of tijd voor verbinding. Door al deze onderdelen onder één noemer te vangen, kun je het gesprek aangaan in huis. Wat doe jij aan passende zorg?” Klein Nagelvoort vervolgt: “Door zaken samen te brengen, en inzichtelijk te maken waar het om gaat, maak je passende zorg herkenbaar voor de zorgprofessional. Kwaliteit is hierbij de hoeksteen, en daarmee het fundament in de zorg. Als je hierbij onze drijfveren optelt die we allemaal hebben om te werken in de zorg, dan leveren we - nu en straks - echte kwaliteit voor de patiënt.”

Klein Nagelvoort benoemt tot slot de beschikbaarheid van data als belangrijke voorwaarde. “Met goede data, en de mogelijkheden van AI, kunnen we echt stappen zetten.”

Om kwaliteitsinformatie te kunnen gebruiken, bijvoorbeeld voor het verbeteren van de kwaliteit of voor meer transparantie, is het belangrijk om dit goed vast te leggen. DHD stelt voor de ziekenhuizen en revalidatiecentra het centrale aanleverportaal OmniQ beschikbaar om dit mogelijk te maken. Ook biedt DHD handige benchmark- en analysetools aan. Geertje Goedhart en Christine Santing, beiden werkzaam als projectleider bij DHD, delen de laatste ontwikkelingen tijdens de themadag.

• OmniQ is de centrale plek waar ziekenhuizen en revalidatiecentra jaarlijks hun kwaliteitsindicatoren aanleveren voor de Transparantiekalender, de verbeterdoelen van de IGJ en de klantpreferentievragen van Patiëntfederatie Nederland. Ook de voortgang op de verbeterinitiatieven van het programma ZE&GG worden aangeleverd via OmniQ. Voor 2025 staat er groot onderhoud op de planning, en wordt gewerkt met een nieuwe versie van OmniQ. Goedhart drukt de aanwezigen op het hart: “Wees je bewust van het belang van goede data. De gegevens in OmniQ worden aangeleverd voor Zorginzicht, en komen daarna op verschillende plekken terecht. Denk aan de websites Ziekenhuischeck en Revalidatiecheck.”
• SKI is de tool waarmee ziekenhuizen en revalidatiecentra hun kwaliteitsinformatie kunnen benchmarken. Ook SKI krijgt in 2025 een nieuw uiterlijk, onder andere met een betere overzichtspagina voor ziekenhuizen en betere benchmarkmogelijkheden.
• De Hospital Data Viewer (HDV) geeft inzicht in de kwaliteit van zorg op basis van de medische data uit de LBZ, zowel op ziekenhuisniveau als op het niveau van individuele opnamen. Je kunt verschillende analyses maken voor de drie LBZ-indicatoren: HSMR, OLO en heropnamenratio. Daarnaast geeft de HDV inzicht in de onderliggende sterfte-, ligduur- en heropnamendata, en informatie over nevendiagnosen. De triggertool biedt mogelijkheden voor dossieronderzoek. De HDV wordt de komende tijd uitgebreid vernieuwd en doorontwikkeld om nog beter aan te sluiten bij de veranderende wensen van de gebruikers. Denk aan: betere integratie van verschillende informatiestromen en monitors, meer kwaliteitsinformatie en betere algehele performance. Dit gebeurt samen met de gebruikers.

DHD werkt ook aan mogelijkheden om meer gebruik te maken van AI bij dataverwerking. Een van de projecten gaat over AI-ondersteund coderen. Madou Derksen, projectleider bij DHD, vertelt op de themadag meer over dit project. “We zijn nu 5 jaar bezig met het project. En het lukt sinds begin 2024 om dagopnamen van een betrouwbare ICD-10 codering te voorzien met AI. Het model is getraind op 4 ziekenhuizen en is inzetbaar bij alle ziekenhuizen. Alle gegevens die worden gebruikt zijn gepseudonimiseerd, en dus niet herleidbaar naar een patiënt. Bijzonder aan het project is dat er wordt gewerkt met een model van federatief leren. Derksen: “Dit is een decentrale manier van leren, waarbij het AI-model op data van meerdere ziekenhuizen wordt getraind zonder dat de data centraal wordt verzameld. De server van de DHD staat in verbinding met de servers van de ziekenhuizen om het AI-model te trainen, zonder dat er data heen en weer gaat.” Na een ontwikkeltraject zijn in 2024 voor het eerst met succes codes gegeven aan de dagbehandelingen van een ziekenhuis. Werk dat anders door een medisch codeur zou moeten worden gedaan. Derksen vertelt dat het CBS groen licht heeft gegeven aan ziekenhuizen voor de codering van dagopnamen.

Met het project PLUGIN werkt DHD samen met EZA en IKNL aan het opzetten van een federatief platform dat voor meerdere toepassingen geschikt is, zoals het trainen van AI-modellen, het vullen van registraties, het signaleren van patiënten bijvoorbeeld voor onderzoek en het vullen van dashboards. Allemaal op een decentrale manier dan centraal verzamelen van medische data overbodig maakt. Ook dit project draait op een basis van federatief leren, waarbij gegevens het ziekenhuis niet verlaten, zo vertelt Amber Hol Horeman, projectleider bij DHD.

Hol Horeman: “De data van één ziekenhuis is vaak niet toereikend om een model te ontwikkelen, of om uitgebreide analyses te doen. Het delen van data met meerdere partijen is complex, vanwege juridische aspecten en privacyrichtlijnen. De mogelijkheden van een federatief model kan hier uitkomst in bieden.” Op dit moment wordt er gewerkt aan 5 projecten, waarvan het dagopnamenmodel van AI ondersteund coderen er één is die al in de praktijk bewezen is. Een andere usecase met praktijk resultaten is het vullen van de NKR met behulp van AI en de PLUGIN infrastructuur. In de toekomst kunnen meerdere registraties en kwaliteitsregistraties automatisch gevuld worden met AI en de PLUGIN infrastructuur en PLUGIN werkt hiervoor ook al samen met DICA. Het zou de ziekenhuizen veel capaciteit besparen als zorgverleners niet meer de kwaliteitsregistraties hoven te vullen, maar dit automatisch en op een veilige manier kan met AI en een federatief platform zoals PLUGIN.

Sandra van de Kooij, informatie-analist van DICA, is enthousiast over de mogelijkheden. “DICA is een organisatie die 26 kwaliteitsregistraties verzorgd, zowel voor oncologische zorg als niet-oncologische zorg”, zo vertelt Van der Kooij. “Kwaliteitsregistraties zijn, ondanks een aantal overeenkomsten, op dit moment nog heel verschillend. Onder andere doordat er nog geen eenheid van taal is, en er wordt gewerkt met verschillende waardes in de systemen.” Met Snomed en Cumuluz wordt hard gewerkt aan meer standaardisatie voor elektronische gegevensuitwisseling, zo geeft Van der Kooij aan. Ze hoopt dat met het project PLUGIN nog verdere stappen kunnen worden gezet, door met AI de data te standaardiseren. Op dit moment werken 29 ziekenhuizen mee aan PLUGIN, en er lopen gesprekken met meerdere ziekenhuizen om ook aan te sluiten.

Om te kunnen leren en verbeteren in de zorg, is de stem van de patiënt van belang. De Patiëntervaringsmonitor (PEM) is een landelijk vastgestelde vragenlijst om te meten hoe patiënten de zorg in het ziekenhuis of revalidatiecentrum hebben ervaren. Door gebruik te maken van dezelfde vragen is het mogelijk voor ziekenhuizen om te benchmarken, en op die manier van elkaar te leren. Tijdens de themadag delen het UMCG en VieCuri hun ervaringen.

De aanbieders van medisch-specialistische zorg hebben als gezamenlijke doel om meer regie te krijgen op het kwaliteitslandschap. Welke data komt er in de registratie, en wat halen we daaruit? En hoe kunnen we hierbij de administratieve lasten voorkomen? Marlijn Lunenborg en Lisa Elderhorst, werkzaam bij het Shared Service Center Data Governance (SSC DG), nemen de aanwezigen mee in op de ontwikkelingen rond kwaliteitsregistraties in 2025.

Elderhorst trapt af. “Iedereen heeft gehoord van de Wkkgz. Maar nog niet iedereen weet al voldoende van wat dit betekent, en hoe je je als organisatie moet voorbereiden.” Als het voorstel voor aanpassing van de huidige Wkkgz is aangenomen door de Tweede Kamer, dan verandert er echt iets in het kwaliteitslandschap. Het Zorginstituut houdt dan een register bij met alle kwaliteitsregistraties, die wettelijk zijn goedgekeurd. Dit betekent dat de juridische verhouding tussen het ziekenhuis en de verwerker van de kwaliteitsregistratie verandert. “Het ziekenhuis is dan niet meer de verwerkingsveranderwoordelijke maar alleen de verstrekker van gegevens. Deze gegevens moeten gepseudonimiseerd worden aangeleverd bij de kwaliteitsregistratie. Het SSC-DG zet een implementatiestrategie op om dit mogelijk te maken, en komt oa met een handreiking”, zo vertelt Lunenborg. Ze geeft aan dat het bijvoorbeeld handig is om te gaan werken met een TTP, om op die manier de anoniem gemaakte patiënten te kunnen bijhouden over meerdere locaties en over langere tijd.

SSC-DG werkt in pilots met ziekenhuizen samen om het proces van aanlevering gezamenlijk te finetunen, en te zorgen voor de juiste ondersteuning. Bijvoorbeeld hoe je gegevens kunt koppelen. Of hoe je kunt zorgen voor een optimale inrichting van je EPD. Lunenborg: “Houdt de website in de gaten voor pilots, ondersteuning en de laatste ontwikkelingen.” En wat kun je nu al doen? “Als een kwaliteitsregistratie aan de deur klopt, vraag dan of ze al een positief advies hebben. Want dan weet je zeker dat ze straks in het register komen.”

Namens het ministerie van VWS waren Bodil Schlotzhauer en Romy Seton aanwezig op de themadag. Ze gaven een presentatie over de stand van zaken van het landelijk programma Uitkomstgerichte zorg (UZ).

Tijdens de eerste fase van het programma UZ zijn meerdere uitkomstensets opgeleverd, met als doel om voor 50% van de ziektelast informatie transparant te kunnen maken voor de patiënt. In het Integraal Zorgakkoord is afgesproken dat het programma een vervolg krijgt. De nadruk ligt nu op implementatie van de uitkomstensets en het verder stimuleren van samen beslissen in de spreekkamer.

De themadag werd afgesloten met een kijkje in de keuken bij verschillende ziekenhuizen. Hoe werken zij aan waardegedreven of uitkomstgerichte zorg?

• Anne Vogelaar, projectleider uitkomsttransparantie, laat zien hoe de Santeon-ziekenhuizen uitkomstgericht werken vormgeven. Santeon werkt met een lerend systeem van 7 topklinische ziekenhuizen. Deze ziekenhuizen zijn bezig om voor 16 patiëntgroepen de zorg te standaardiseren, zodat kwaliteit en uitkomsten inzichtelijk kunnen worden gemaakt om hiervan te leren en te verbeteren. De praktische uitkomsten, zoals scorekaarten en factsheets per aandoening, zijn voor iedereen beschikbaar via de website van Santeon.
• Lisette Kikkert werkt als verbeterleider in Isala. Ook in Isala heeft waardegedreven werken een prominente rol. In een ziekenhuisbreed programma wordt gewerkt aan 46 zorgketens. Isala maakt hierbij gebruik van multidisciplinaire verbeterteams, waarbij ook de patiënt is betrokken. Om goede uitkomstinformatie te realiseren, kijkt Isala naar de uitkomstensets van het programma Uitkomstgerichte zorg en naar andere beschikbare informatie. De behoefte van de zorgprofessional staat hierbij centraal. Van de beschikbare informatie wordt een patiëntendashboard gemaakt, dat professionals kunnen gebruiken in de spreekkamer. De dashboards zijn beschikbaar vanuit het ziekenhuis-epd.
• Hanna Hageman is stafmedewerker bij het UMC Utrecht. In het UMCU is een virtueel expertisecentrum voor waardegedreven zorg opgericht. Alle zorgprofessionals kunnen hier terecht voor vragen en ondersteuning. Het UMCU heeft een implementatiestudie gedaan naar de implementatie van de generieke Prom, vertelt Hageman. In 2 afdelingen is gewerkt met de generieke Prom. Hierbij is gekeken naar de informatie die dit oplevert en hoe de informatie kan worden gebruikt in het gesprek met de patiënt. Het UMCU heeft een patiëntendashboard gemaakt om de resultaten inzichtelijk te maken. Zo ziet de zorgprofessional in één oogopslag de kerngegevens van de patiënt, zoals de kwaliteit van leven, pijnscore, gezondheid etc. Belangrijke uitkomst van de studie is dat waardegedreven werken vraagt om een gedragsverandering. Zowel voor de zorgprofessional, als voor de patiënt. Ook heeft het gebruik van de generieke Prom gezorgd voor meer aandacht voor generieke onderliggende problemen van patiënten, zoals angst of depressie. De informatie maakt het gemakkelijker om het gesprek met de patiënt aan te gaan. De studie heeft in het UMCU geleid tot veel enthousiasme bij de betrokken teams.

De themadag ‘Kwaliteitsinformatie in beweging’ laat zien dat er veel ontwikkeling is op het gebied van passende zorg, kwaliteitsregistraties, patiëntervaringen meten en gebruiken, en uitkomstgericht werken. Zowel landelijk als bij de ziekenhuizen. Het structureel registreren, onderzoeken en implementeren van resultaten is hierbij de rode draad. De NVZ, NFU en DHD kijken terug op een waardevolle dag. Op 17 november 2025 organiseren we daarom opnieuw een themadag Kwaliteitsinformatie in beweging.